Niedobór folianów konsekwencje zdrowotne: Foliany to niezbędny składnik diety, dlatego warto dbać o ich prawidłowy poziom. Odpowiadają one między innymi za prawidłowe funkcjonowanie układu krwiotwórczego, nerwowego oraz prawidłowy rozwój zarodka, ale są też niezbędne do funkcjonowania wszystkich komórek organizmu (1).
Co ciekawe, foliany pełnią również rolę w utrzymaniu stabilności materiału genetycznego – DNA (2). Jest to bardzo ważne, ponieważ uszkodzenia DNA mogą skutkować powstawaniem komórek nowotworowych, a także śmiercią komórek i szybszym starzeniem się. Ważnym aspektem jest, że 200 μg dawki folianów dziennie jest niezbędne do utrzymania stabilności materiału genetycznego u dorosłej osoby (2,3). Rolę folianów w przeciwdziałaniu degradacji DNA, a tym samym szybszemu starzeniu się i nowotworzeniu potwierdziły również badania prowadzone na liniach komórkowych in vitro, które wykazały, że 10-krotnie zwiększona ekspozycja na promieniowanie X ponad normę ma porównywalny efekt do niewielkiego, fizjologicznego niedoboru folianów w kontekście powstawania uszkodzeń DNA w hodowli komórkowej (4).
Co więcej, niedobór folianów w diecie prowadzi również do wzrostu stężenia homocysteiny we krwi (5–7). Podwyższony poziom homocysteiny we krwi powoduje stres oksydacyjny (8), który skutkuje uszkodzeniami komórek i dlatego może prowadzić do przyspieszonego starzenia się.
Warto włączyć do jadłospisu produkty bogate w foliany, takie jak ciemnozielone warzywa, jajka, czy też kiełki zbóż. Pamiętajmy, że foliany degradują pod wpływem światła, wysokiej temperatury, a także kwaśnego środowiska. Straty tych związków w produktach spożywczych mogą wynosić od 50% do 90% w czasie przetwarzania żywności, a szczególnie w trakcie gotowania w dużej ilości wody, więc warto dbać, aby produkty, które są źródłem folianów w diecie gotować krótko i w małej ilości wody.
Jeśli chcesz skorzystać z diety z odpowiednią zawartością folianów ułożoną zgodnie z Twoimi preferencjami kulinarnymi, zapraszam do współpracy dietetycznej. Tutaj możesz zapoznać się z ofertą.
Produkt | Świeży (mg/100g) | Gotowany |
Wątroba | 219-364 | 145-240 |
Otręby pszenne | 258 | |
Szpinak | 155 | 29-90 |
Brukselka | 88-170 | 36 |
Szparagi | 70-175 | |
Bób | 130 | 37 |
Kalafior | 120 | 51 |
Brokuły | 90 | 64 |
Groch | 87 | 34 |
Jajko | 70 | 30 |
Chleb pszenny pełnoziarnisty | 39 | |
Papryka | 37 | |
Sałata | 33 |
Na koniec, więcej ciekawych informacji o zdrowiu znajdziesz na moim koncie na instagramie, link.
Dietetyk kliniczny online, Adrianna Dąbrowska
1. Gawęcki J, Berger S, Brzozowska A. Żywienie człowieka. Wydawnictwo Naukowe PWN; 2011.
2. Fenech M, Aitken C, Rinaldi J. Folate, vitamin B12, homocysteine status and DNA damage in young Australian adults. Carcinogenesis. lipiec 1998;19(7):1163–71.
3. Fenech M. The role of folic acid and Vitamin B12 in genomic stability of human cells. Mutat Res Mol Mech Mutagen. 18 kwiecień 2001;475(1):57–67.
4. Wang X, Thomas P, Xue J, Fenech M. Folate deficiency induces aneuploidy in human lymphocytes in vitro-evidence using cytokinesis-blocked cells and probes specific for chromosomes 17 and 21. Mutat Res. 13 lipiec 2004;551(1–2):167–80.
5. Johnson MA, Hawthorne NA, Brackett WR, Fischer JG, Gunter EW, Allen RH, i in. Hyperhomocysteinemia and vitamin B-12 deficiency in elderly using Title IIIc nutrition services. Am J Clin Nutr. styczeń 2003;77(1):211–20.
6. Lee JE, Jacques PF, Dougherty L, Selhub J, Giovannucci E, Zeisel SH, i in. Are dietary choline and betaine intakes determinants of total homocysteine concentration? Am J Clin Nutr. maj 2010;91(5):1303–10.
7. James SJ, Melnyk S, Pogribna M, Pogribny IP, Caudill MA. Elevation in S-adenosylhomocysteine and DNA hypomethylation: potential epigenetic mechanism for homocysteine-related pathology. J Nutr. 2002;132(8 Suppl):2361S-2366S.
8. Selhub J. The many facets of hyperhomocysteinemia: studies from the Framingham cohorts. J Nutr. 2006;136(6 Suppl):1726S-1730S.
9. Duthie SJ, Narayanan S, Brand GM, Pirie L, Grant G. Impact of folate deficiency on DNA stability. J Nutr. 2002;132(8 Suppl):2444S-2449S.